Nirekomendar ang Mines and Geosciences Bureau Central Visayas (MGB 7) sa pagbalhin sa Buhisan Elementary ug Night High School nunot sa hulga sa landslide tungod kay gitukod kini sa bukid sa Barangay Buhisan, Dakbayan sa Sugbo.
Ang rekomendayon giluwatan human sa gipahigayon nga Geohazard Assessment Report sa MGB 7 dihang ang mga opisyal sa eskuylahan nangreklamo sa presinsya sa mga liki sa bongbong ug sawog sa school building.
Ang pangulo sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Council (CCDRRMC) Ramil Ayuman nagkanayon nga base sa findings sa MGB 7 gihangyo ang City Engineer’s Office ubos sa Department of Engineering and Public Works (DEPW) ug ang Office of the Building Official (OBO) sa pagpahigayon og structural analysis sa dapit.
Si Engr. Jonathan Tumulak sa DEPW, nitug-an sa mga tigbalita human sa inspection niadtong Biyernes nga nakita nila ang pagpangliki sa sawog ug bongbong ug dunay lungag ilawom sa building nga peligrong mahugno.
Gitumbok ni Tumulak nga hinungdan sa problema ang kakuwang sa infrastructure support sama sa canals ug drainage systems, nga makatabang unta nga way tubig magpundo sa yuta kon mobunok ang kusog nga uwan.
Iyang gipasabot nga ang magpundo nga tubig makapahuyang sa yuta ug sa riprap nga nagsuporta sa eskuylahan.
“Ang atong rainwater run-off, kay tungod walay tarong nga agianan, mo-sip gyud siya sa yuta, nga maoy naka-cause sa atong cracks,” matod ni Tumulak.
Iyang girekomendar ang pagpabalhin sa eskuylahan sa mas luwas nga dapit samtang ang mga city engineer mosusi sa posibling retrofitting works sa building nga molungtad og duha ngadto sa tulo ka buwan base sa ilang assessment.
“If naa tay available nga lot ang city government nga duol sa school, mas maayo nga mag-construct nalang ta og bag-ong building sa flat area, para ang mga bata dili na maghago og saka kay tangason man kaayo tong Buhisan Elementary School,” niingon si Tumulak.
Ang MGB 7 nihimo og inspection niadtong Pebrero 10, 2025, agi og tubag sa hangyo sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Officer Anderson Comar.
Base sa report sa MGB 7 , ang eskuylahan nahimutang sa bukid nga dunay elevation nga 60 meters above sea level, ug ang bungtod naglibot sa sapa sa Kinalumsan, nga peligro sa paglihok sa yuta ilabi na panahon sa ting-uwan.
Ang klase sa yuta nga gitukoran sa building lapukon ug anapog nga taas ang posibilidad nga modahili.
Mga liki sa bungbong sa tulo ka andana nga building makita sa Grade 1-2-3 ug sa principal’s office.
Nadiskubrehan sab sa MGB 7 nga ang sementadong hagdanan na building nikang-a og two centimeters gikan sa bungbong sukad niadtong linog sa Bohol sa 2013.
Ang riprap slope protection structures naobserbahan nga hinayhinay nang naguba ug di na epektibo. / EHP