NAKAHATAG og kalibog karon ang bag-ohay lang nga insidente nga naglambigit sa gitipigan ug unya pag-apud-apod sa election paraphernalias alang sa Mayo 2025 nga bugnong lugaynon ngadto sa mga Dabawenyos, kandidatong politikal, ug ilang mga supporter.
Ang kalibog nitumaw human ang Commission on Elections (Comelec) opisyal nang naghatud sa maong mga materyales ngadto sa Davao City Police Office (DCPO), Lunes sa buntag, Abril 7, 2025.
Kini human nga ang Comelec nagpagawas og memorandum niadtong Abril 6 nga nagpahibalo sa pag-apud-apod og Starlink Satellite Kits ug solar panels alang sa Davao City, gihatag sa iOne Resources Joint Venture sa pakig-uban sa Ardent Networks Inc. (One JV), nga magsugod sa Abril 7.
Gilatid sa memorandum nga ang pagpakatap magsugod gikan sa Comelec provincial offices sa Davao del Norte, padulong sa DCPO, kon diin nahimutang ang bodega sa Davao City.
Ang komboy ni-eskort sa deployment team gikan sa Davao del Norte Office ngadto sa utlanan sa Davao City, kon diin sa maong lugar, ang Davao City Police mao na pu'y mohulip sa pag-eskort niini padulong sa DCPO.
Niadtong Abril 4, ang Barangay Administrator gikan sa Rosalina 3, ning siyudad, nakadawat og "pindot" (tip) gikan sa concerned citizen bahin sa giingong mga materyales sa Comelec gitipigan sa balay sa Purok Santo Niño, Dumanlas, Buhangin.
Daling niresponde ang DCPO ug nilusad og pagsusi, ug nadiskobre ang mga kahon nga gitahong nagbaton sa mga solar panels ug Wi-Fi transmission equipment.
Kini nga mga butang gituohan nga gikan sa Comelec Manila ug gilaraw nga iapud-apod sulod sa Davao Region.
Gi-esplikar sa tag-iya sa balay nga ang mga butang temporaryo lang nga gitipigan sa ilang balay subay sa hangyo sa kabanay nga nalambigit sa proyekto.
Ang tigpamaba sa DCPO, Police Captain Hazel Caballero-Tuazon, nagtin-aw sa paghinabi sa mga tigbalita nga ang umagad nga babaye sa tag-iya sa balay nidaug sa "bidding" alang sa proyekto ug ang mga butang gitipigan tungod sa kalisud sa pagpangita og saktong bodega.
Isip tubag sa insidente, gisulti sa Comelec nga wala silay nakitang ireguralidad bahin sa mga election materials nga gitipigan sa maong balay.
Si Abogado John Rex C. Laudiangco, Comelec's spokesperson, subling nagsulti niining maong posisyon niadtong Abril 6, nagpahimug-at nga mga materyales nga gikuwestiyon temporayo lang nga gitipigan ug ipakonek kini ngadto sa Voting and Canvassing Centers sa rehiyon sa Abril 15, 2025, subay sa gitakda nga eskedyu alang sa Mayo 12 nga eleksiyon.
Gitin-aw sab ni Laudiangco nga kining mga butang sa Starlink ug solar panels alang lang sa transmission purposes, ilabi na sa pag-transmit og Election Returns ug Certificates of Canvass, ug dili gamiton alang sa pagbasa sa balota ug pag-ihap.
"Ito ay walang Election Program o Software na makakaapekto sa paggamit ng mga Automated Counting Machines (ACMs) at Consolidation and Canvassing Systems (CCS), pati na sa kabuoan ng Election Management System (EMS)," matud niya, nagpasabot nga ang ekipo nga di makaapekto sa Automated Counting Machines (ACMs) o ang kinatibuk-ang Election Management System (EMS).
Giawhag sa Comelec si iOne JV’s Field Operations Group Executive Director, Rafael B. Olaño, nga ibalhin ang election materials gikan sa balay sa Buhangin ngadto sa Office of the Election Officers (OEOs) ilawom sa pagdumala sa personahe sa Comelec ug sa Philippine National Police (PNP).
Giawhag sa komisyon ang mga election officers ug provincial election supervisors nga susihon ang tanang mga lugar, bodega, ug mga butangan nga pasilidad nga gigamit sa iOne JV, aron maseguro ang saktong pag-audit ug security protocols.
"We have public transparency policies in place to allow the public to verify information concerning the upcoming election and prevent the spread of misinformation," pahayag ni Laudiangco.
Sa bahin sa Comelec-Davao Region, gitin-aw sa ahensiya nga ang iOne Resources napakyas sa pagpakig-koordinar uban ang ilang buhatan bahin sa pagtipig sa mga materyales.
Sa pakighinabi uban ang mga peryodista sa Davao, gikompirma ni Comelec-Davao Assistant Regional Director, Lawyer Gay Enumerables ang pagkalehitimo sa iOne JV isip provider sa Starlink satellite kits ug solar panels apan gitin-aw nga nasindol sa pagpili og pasilidad nga tigpigan.
“That was a legitimate delivery; they just made a mistake with the warehouse,” esplikar niya, ug dugang nagkanayon nga ang iOne napakyas sa pagpahibawo sa Comelec sa ilang kalisud sa pagpangita og haum nga tipigan nga lugar.
Gitumbok sab ni Enumerables nga way tagbalay nga wala masayud sa implikasyon sa pagtipig og mga materyal sa balay, ilabi na panahon sa election period kay tanang butang nga dunay Comelec logo makahatag gyud og pagduda.
Nisimpatiya siya sa tag-iya sa balay, pinaagi sa pag-ingon, “Our only wish is that iOne at the higher level had informed us beforehand. If they had identified a warehouse, whether private or public, we could have at least inspected it and advised them against using that particular location.”
Isip tubag sa nagkataas nga kabalaka sa publiko sa potensiyal nga pagpanglimbong sa taliabot nga 2025 nga bugnong lugaynon, gisulti ni Enumerables nga ang paghatud sa mga ekipo, orihinal nga gitakda sa Abril 15, gisibog og sayo aron nga daling maresolba ang isyu.
Subli niyang gisulti nga ang iOne maoy lehitimong Comelec contractor, ug ang sayop lang niini mao ang papili og dili sakto nga butanganan. (David Ezra Francisquete)