GITAHO sa City Health Office nga dunay 8,600 kaso sa tuberculosis (TB) sa Davao City nga mas taas itandi sa 8,200 ka mga kaso nga natala sa 2024.
Gitug-an ni Dr. Nikita Marie Jamiana-Reyes, national TB program medical coordinator sa dakbayan, atol sa ISpeak media forum Huwebes, Marso 20, 2025, sa City Mayor’s Office (CMO), nga dunay 8,601 nga napahibalo nga mga kaso sa TB, nga taas itandi sa 2023, nga dunay 8,212 ka kaso.
Dugang ni Reyes nga niadtong 2023, nga ang health district nga dunay pinakataas nga mga kaso sa TB mao ang Talomo South nga dunay 505, gisundan sa Buhangin nga 463, ug Bunawan nga 459.
Niadtong 2024, nagpabilin ang Talomo South nga naa sa taas uban ang 462 ka mga kaso, gisundan sa Buhangin nga 453, ug Agdao nga naay 435.
“The incidence rate has increased significantly ang trend natin naga increase siya na,” tug-an niya.
Matud niya nga kadtong nataptan sa TB kasagaran naa sa "working class," naa taliwala sa 18 hangtud 40-anyos.
Apan iyang gitin-aw nga dunay pipila ka mga kaso sa kabataan nga naay TB, apan kini talagsa lang nga nahitabo, ug ang mga hamtong ang kasagaran nga naapektuhan.
Gipakita sab ang "treatment outcome" sa Davao City niadtong 2022 nga dunay 89.5 porsiyento sa mga kaso sa TB sa tanang matang gitambalanan, nga niabot og 4,292 ka mga kaso.
Niadtong 2023, ang gidaghanon milambo ngadto sa 90.5 porsiyento, uban ang 5,026 ka mga kaso.
Gikanayon ni Reyes nga nagmonitor sila sa mga pasyente sa TB aron nga madeterminar kung naayo na ba gyud sila o kinahanglan pa mopailawom og laing pagpanambal.
Ang buhatan naghanyag og libreng testing ngadto sa publiko. Matud niya nga duna silay "specialized machines" nga maka-eksamin og 16 ka sampol matag adlaw.
Apan gitumbok ni Reyes nga uban sa ilang makina makaproseso lang og upat hangtud walo ka sampol tungod kay di pa gyud sila hingpit nga gigamit.
Dugang pa niya nga ang ilang buhatan naghanyag og daghang rehimen alang sa mga naapektuhan uban ang drug-susceptible TB.
Alang niadtong dunay drug-resistant TB, dunay unom ka bulan nga pagpanambal nga wala na gikinahanglan og indiksiyon matag adlaw, apan oral nga medikasyon.
Mga pasyente sa drug-resistant TB di na kinahanglan nga moadto sa Southern Philippines Medical Center (SPMC) aron sa pagdawat sa ilang medikasyon.
Ang ilang buhatan naghitsas na sa tanang 18 TB DOTS nga pasilidad aron nga moatiman ning mga pasayente, aron nga di na sila mobiyahe pa og layo aron nga magpatambal.
Iyang gi-esplikar nga kabataan ubos sa 15-anyos gi-test alang sa Human Immunodeficiency Virus (HIV), samtang mga indibiduwal nga kapin 25-anyos gi-test alang sa diabetes.
Kini tungod kay mga tawo nga nataptan sa TB kasagaran luya sa immune systems, sama sab niadtong HIV/AIDS o uban pang mga comorbidities.
Gidasig ni Reyes ang publiko nga mopahimulos sa ilang kaugalingon sa mga serbisyo nga gihatag sa CHO, kay gihanyag kini nga libre, di sama sa pribadong sektor kon diin ang pagpanambal mogasto og gikan P700,000 ug P1 milyon.
Sumala sa World Health Organization (WHO), ang TB mao ang makatakod nga sakit tungod sa bakterya nga kasagaran makaapekto sa baga. Mokatag kini pinaagi sa hangin kung ang mga tawo nga nasakit sa TB nag-ubo, mangatsing o mangluwa.
Hinuon ang TB mapugngan ug matambalan. Kini nagpabilin nga usa sa mga nag-unang sa pagkamatay gikan sa "single infectious agent", ang posisyon nga gihuptan hangtud nga naapsan sa coronavirus disease (Covid-19) tulo ka tuig na ang nakalabay.
Ang komon nga sintomas sa TB naglakip sa dugay nga pag-ubo, usahay dunay dalang dugo, pagsakit sa dughan, kaluya, kakapoy, pag-ubos sa timbang, kalintura ug pagpangsingot sa gabii. (Rojean Grace G. Patumbon)