LISOD pakgangon ang pagtulo bisan sa singot ug sip-on. Kon mao, lupig pa’y galakaw ta sa tubig kon gatuo ta nga— sama sa usa ka milagro—mapugngan ug masikop ang lunop sa mga lumulupyo nga naanod sa bisan asang dakbayan sa nasod.
Sumala pa sa National Statistical Coordination Board, 27 milyon ka Pilipino ang naunlod sa kalisod. Dinhi sa Sugbo, pananglitan, 58,000 ang nailhan nga nalakip sa mga “urban poor families.”
Sayod pod ta nga ang pagdagsa sa mga “squatters” gikan sa mga probinsya usa ka dakong labad nga hagbay rang galiyok-liyok ilawom sa pahak sa kagamhanan kon unsaon pagsulbad. Sa mga dapit diin gadasok ang katawhan nga taga-liog ang kawad-on, gadiwalwal pod ang kakulba. Kay kon asa kadtong wala intawo’y mahuptan nga kahigayonan, dali ra kaayo ang pagkumkom sa balaod. Bitaw, diin gapunsisok ang sagad sawayon nga “mga sagbot sa katilingban,” sama sa mga basura nga gasugwak sa imburnal, galutaw kanunay ang suliran sa kahapsay ug kalinaw.
Dili tuod lalim kon madan-ok ka lakip sa kinabag-an nga mga pobre. Gawas nga kanunay gaungaw sa kapit-os ug kakuyaw, sayon ra pod ang pagpasangil nila nga mao’y hinungdan sa baha sa panahon nga mobunok ang uwan. Ug kana, sigon pa sa kasagarang laraw sa kadagkoan sa City Hall, mao’y hinungdan nga sila kinahanglang ligwaton ug patalsikon gikan sa ilang gitukoran og pinuy-anan.
Pastilan, sayon ra kaayo pahimutngan ang mga pobre. Labi na kon nilabay na ang piniliay ug dili na sila kinahanglanon sa mga politiko nga sagad maayo gyod mosaad nga mangalagad ug moluwas sa mga mga nalumos sa kakabos.
Ubos sa bag-ong pagdumala ni Mayor Michael Rama, gihangyo ang mga gapuyo duol sa mga sapa, estero, ug ilawom sa mga taytayan nga sila unta mopahawa ug mobalik kon asa sila gikan. Gikataho nga, “The improvement of the City’s drainage system is one of the mayor’s priorities in his first 100 days of office.” Gatuo ang City Hall nga mahimong mahupay na gyod ang naandang mulo sa dakbayan kabahin sa mga awasanan kun drainage inig kahanaw sa mga squatters.
Apan usa kana ka pangandoy nga lubog aninawon samtang padayon nga sanapan sa kakuwang sa kahigayonan ang mga lalawigan, mga umahan, ug kabukiran. Hangtod wala’y igong panginabuhian didtong dapita, galutaw ra pod sa hangin ang hunahuna sa City Hall nga mahaw-as ang dakbayan gikan sa gahitak nga kahimtang sa mga squatters.
Sa kasamtangan didto sa Kongreso, giduso ni Rep. Rachel del Mar (Cebu City, north) ang usa ka balaodnon nga mapangahason sa iyang katuyoan alang sa mga kabos . Kining gitawag nga “Magna Carta for the Poor” usa ka dokumento nga gikatigan sa katilingbanong damgo, lakip niini ang pagmugna og maayong panginabuhian ug paghatag og barato apan hamugaway nga panimalay. Hinaot dili kini mahisama sa usa ka barotong papel ubos ug taliwala sa gadilaab nga unos. (geemyko@gmail.com)