HUMAN motangdo si Noy Tonyo miluag ang akong dughan. Ang problema na lang mao si Noy Pedro nga maoy moda sa sista. Kay negusiyante lagi sa pagpamalit og itlog Bisaya sa bukid. Libang kaayo sa iyang negusyo human mokolehiyo si Daria, ang anak niini nga kamanghuran. Sunod adlaw gisuwerte ko kay nag-inom og tuba si Noy Pedro sa tubaan ni Noy Kanor manananggot. Akong giduol ug way kuti-kuti misugot sa akong hangyo. Nisaad pa nga iyang dad-on si Daria.

Gabii sa Sabado. Human sa pangadye sa ikaduhang nobenaryo ni Sr. San Vicente namalhin ang mga tawo sa basketbolan diin adto himuon ang bayle nga gianggaan sa mga batan-on nga bayle sa tibuok kalibutan. Duha ka sugang arcolite ang akong gipabitay sa pisi tadlas sa taliwa sa baylihan nga naghatag og lapad nga kahayag. Mikutingkuting na ang komparsa ni Noy Tonyo. Diha ang iyang anak nga ulitawo nga si Dencio nga maoy mida sa bajo. Nindot kaayong paminawon ang banduria uban sa sista ug bajo morag mogitik sa kasingkasing.

Wa ko magdahom nga moanha ang mga dalaga nga sila Clarita, Benefreda, Morisia, Florida, Tarcila, Loreta, Pacita ug Pilar. Sa akong nahibaw-an nangiskuyla ni sila sa siyudad. Dugay kong nawa sa among baryo kay nanimpalad sa Mindanao. Pagpauli ko naatlan nga nagmiting ang mga batan-on sa baryo kay way lingaw nitambong ko. Naunsa man hinuon ako may gipili nga presidente.

Miabot si Rodrigo nga akong barkada nga maoy moda sa bayle. Maayong mobalak-balak si Rodrigo. Misugod ang bayle. Nagpapalit ko og long-neck nga tanduay alang sa komparsa. Si Rencio ang tigtangway ngadto nilang Noy Tonyo, Noy Pedro ug Dencio matag karon ug unya. Pyur ang gihatag sinagulan lag gamayng tubig. Moagahad gud ang nanginom. “Nindot ni nga way ponsi kay isog.” Moingon si Rencio inigdalit niini sa bino.

Ako ug si Drigo naglain og inom didto sa lamesita sa may daplin. Sinagulan og coke ang among giinom. “Pre, this is rumcoke nga maoy akong gana.” Miingon si Drigo samtang miyarok sa iyang baso dayog balik sa pagsing-al nga way mikropono. “Lain na sad nga sweet music!” Akong nakita nga dip-ig kaayo ang panagbayle. Lain hunahunaon kay morag piit kaayo ang duha ka lawas, di kalutsag hangin. Apan way angalay labi na sa mga dalaga kay estilo man sa panahon. Nagsingki pa ang mga aping.

Miabot ang baligya sa buwak. “Imo na ni, Pre.” Kahihawo si Drigo kay sa wa pa ko milampanog sa Mindanao sige nakog baligyag buwak sa silingang mga baryo sa Balod, Tongo ug Sangat. Nangatol na sad ang akong baba sa balaknong mga pulong.

Mao tong ang gibaligya mao si Pilar nga bigot kaayog sampot. Sa akong pagsugod kalit mitindog si Drigo mitadlas sa hawanan sa baylihan. Misenyas nako nga siya ang mobayle. Akong gipaundayunan. “Katahom sa bulak nga gidagit dayon sa alibangbang sa kagabhion. Kon way mopuli matagbaw ang mga takna sa katamis sa iyang gakos ug daitol sa kainit sa iyang mga ngabil sa hangin duol sa liog sa alibangbang. Way buyog nga naikag?” May misinggit, apan misenyas si Drigo sa dako nga presyo. Patay, duna kahay ikabayad si Drigo nga wa may trabaho? Migimok ang akong kaisipan, apan mipadayon ko. “Wa papuli ang alibangbang kay buot maghubog sa kahumot sa bulak hangtod sa kabuntagon, wa nay buot molabaw ug mohanggap sa iyang kahumot?” Mipadayon ko. “Kamaayong silutan sa alibangbang nga dawo sa katamis sa bulak.” Mipadayon gihapon ko. Apan misenyas pa si Drigo og tulo ka gatos. “Salamat, sa tulo ka gatos nimong pagpalit sa bulak nga si Miss Daria Genraule.” Akong gituyo pag- undang ang baligya sa buwak kay di man molunga ang akong higala. “Di unta angayan tapuson ang pagsaksi sa buyog ug bulak nga nalipong sa huyuhoy sa kalipay samtang giduyan sa katamis sa mga gutlo, kinahanglan mopadayon ta paghatag higayon sa uban nga makasadsad sa huni sa matahom nga kagabhion, busa sirit lang gihapon ta ta ning bayle sa tibuok kalibutan!.”

“Sugot gyud, Pre.” Gipikpik niya ang akong abaga. “Pre, ang tresintos nya kay ibayad nato sa komparsa.” Hilaw nga mitan-aw nako ang akong higala. “Ako lang tong suhol, Pre, gipit ko.” Wan-a , ako na say makatapar kay gamay rang kolekta, sakto ra sa inom sa komparsa. Makuhaan na sad ang akong tinigom sa panarbaho ko sa Mindanao.

Sayo sa buntag nagubot ang baryo. Si Daria gitaban ni Drigo palikero. Sa tugkaran nilang Kapitan Medes nagwarawara og pinuti si Noy Pedro. Dali kong nakailis aron pahibaw-on si Drigo ug Daria nga tua didto sa akong gubaong poultry house nga dugay na nakong gibiyaan dihang miadto ko sa Mindanao. (KATAPUSAN)