NAGKA-ANAM na og kaos-os ang kaniadto matahom nga kabaybayonan ug tin-aw nga kasapaan. Mapasagaron nga paghan-ok sa basura nakagun-ob sa hapsay nga kinaiyahan.

Naguba ang kalikopan. Nalapas ang environmental laws nga lubog na ang baybayon ug ang mga edipisyo nakalapas sa easement laws nga mikawhat sa gisitar nga utlanan.

Moabot og 2,600 ka mga establisamento nga nagbarog sa Boracay, 834 naghuwad og hugaw nga tubig, 36 wala ka-renew sa business permit giluwatan nag notice of violations. Tourism Sec. Wanda Teo, DILG Sec. Eduardo Año ug DENR Sec. Roy Cimatu gimandoan ni Pres. Rodrigo Duterte sa pagsira sa kinatibuk-ang Boracay sa Abril 26 alang sa rehabilitasyon diin ang pagsira makaapektar sa 30,000 ka trabahante. DILG mopasakag kaso ngadto sa Ombudsman batok Aklan Gov. Florencio Miraflores ug lokal nga mga opisyal gumikan sa pagpabaya. Sen. Antonio Trillanes ug Bayan Muna Rep. Carlos Zarate nagtinguha nga ipainbestigar sa kongreso ang mando ni Duterte sa pagpasira nunot sa katahap nga pasudlon sa Manoc-manoc, Boracay ang casino complex sa Chinese Galaxy Entertainment Group nga gihatagan nag lisensya sa Pagcor. Ang Boracay usa ka famous tourist island sa Malay, Aklan sa amihanang Central Panay. Napili sa tibuok kalibotan nga nag-unang island sa tourist destination sa survey sa International Travel Magazine, ikaduha ang Sugbo, ikatulo ang Palawan. Adto mosimang sa ilang distinasyon ang mga turista sa mga tourist spots sa Bohol, Cebu, Masbate, Iloilo, Bacolod, Palawan, Siargao, Davao ug Camiguin. Sumilon Island sa Oslob nga 24 ektarya nga gidumala sa Bluewater Resorts gipasirad-an og makadiyot ang pito ka ektarya nga sandbar ug diving site ingon man Tumalog falls ni Mayor Jose Tumulak gumikan sa daghang magpasagad og labay sa ilang basura.

Subayon usab ni Sec. Cimatu ang gikatahong kahugaw na sa baybayon sa Panglao sa Bohol, Bantayan Island sa Cebu, El Nido sa Palawan ug Subterranean River National Park sa Puerto Princesa nga maoy Unesco World Heritage Site nga usa sa New Wonders of Nature. Nadismaya usab si Cimatu sa kondisyon sa mga salog, sapa ug esteros sa Sugbo nga hugaw ug lang-og na kaayo nga gihimong labayanan og basura. Pipila ka mga kaligoanan sa Sugbo nga kaniadto hugopan sa mga lokal ug langyawng mga turista hinay-hinay nang miislag.

Katungod sa gobyerno ang pagpangga sa kalikopan. Mahinungdanon ang dinaliang gahin. Ubos sa National Sewerage and Septage Management Program dunay gahin alang sa pagkontrolar sa nagkatag nga mga basura. Si Sec. Cimatu makatabang niini ngadto sa mga local government units nga makatukod og sewerage facilities aron kalikayan ang suliran sa kahugaw ilabina sa kabaybayonan ug kasapaan.Sa gamay pa ko nakapugnit ko og pagtulon-an, “Cleanliness is next to Godliness”.