Opinyon

Binghay: Pag-ugmad og maayong pamatasan

Jaybee Binghay

DUNAY panultihon nga “Sa mata ng bata ang ginagawa ng matanda ay tama” maong bisag di insakto o di tinuod ang gipanulti o gipangbuhat, para sa bata nga nakakita, insakto kini og angay sundon. Ang ka-apan kung ang mismong mga modelo maoy pasaway.

Angay hinuktukan nga ang premirong magtutudlo sa bata ang ila mismong mga ginikanan una kini motaak sa pormal nga eskwelahan.

Kung gi-unsa ka pagpadako ug matuto sa imong ginikanan mao sab kini imong panaminan sa pagpadako sa imong mga anak.

Unsa may mga dapat itudlo sa mga bata samtang sayo pa?

Ang pagtimbaya og “maayong buntag, maayong hapon, o maayong gabii” ngadto sa uban, bisag di pa kaila ma bata o edaran, makapakita og pagtahod.

Kung manggawas kauban ang kabanay, bana, asawa o higala, ayaw pagsige og lili sa imong mga mensahi o tawag sa telepono labi na kining mga social media kay kini magpakita nga wa kay pagtahod o wa ka ganahi sa ilang presensiya o di ka ganahan mamimaw sa ilang ipanulti o ikukabildo.

Kung duna kay laing plano o magduwa sa imong online games, makipag- chat sa social media sama sa Fb, Twitter, o Instagram, ayaw panaad o pangimbitar nga makipanglakaw o suroy aron di mahi-ubos ang imong kasabot.

Ayaw kalimot pagpasalamat sa mga tawo nga nakatabang nimo ma dako o gamay man ang natabang.

Kung makasala, pagpa-ubos og pangayo gilayon og pasaylo unya paningkamoti nga di na ma-usab ang sayop nga nahimo.

Ayaw ipanabi sa kadaghanan o social media ang imong edad, ka-relasyon, relihiyon, bahandi o pagkabutang, sakit, kakulian, problema sa pamilya o ka-uwaw nga na-agom. Kining mga butanga di angay isibya para sa imong privacy.

Ayaw palabi og dako sa tingog o katawa kung makig-estorya agi og pag-respeto sa uban nga way labot sa imong gikataw-an. Ayaw sab og panutok kay insulto kini sa imong gitutukan.

Kini mga ehemplo lang kung unsaon pag-ugmad og maayong pamatasan. Duna pay daghan nga wa nako mahisguti dinhi nga mahimo nimong ibansaybansay hangtod maanad.

Tinago Barangay Hall, shown here on May 2, 2024, received a “Notice of Violation” from Cebu City’s Task Force Gubat sa Baha for the concrete wall behind it that lies within the three-meter easement zone of the Estero de Parian. /

Anti-flood Task Force targets gov’t offices

City sports center revamp 50% done as Palaro looms

DOH: Delayed Covid allowances ‘underway’

Cedric Lee, Deniece Cornejo ‘guilty’ in Vhong Navarro illegal detention for ransom case

HIV ‘not a legal ground’ to terminate employees