(King malapit mung pulu milupung-lupung la ring daya’t palipi nang Tarik bang
balakan ing pamiyasawa ding mipisang Rajah Mura at Rani Kandarapa.
Kapitangang bengi pa.)
Rajah Mambang:
Bapa at pisan, kanaku sanang babalakan ing pamiyasawa di Bayu at Layang
king pekamaragling panaun. Sasamal ne ining baintau ku. Pota kanu miras ya pa
kareng aliwa i Layang. Mangalalu ya pamo kang Salcedu ing bolang...
Rajah Mura:
Ali naman pu, nung wari...
Rajah Matwa:
Bayu ing sabla, ating lakwas maulagang dapat tamung pisabyan...makananu
ing lumpungan bukas? E tana abayu ing labul ning angen? Bustan ta na mung
dumanak ing daya? Ninung makabitasa king maging bunga ning lumpungang ayti?
Lakandula:
Bapa, bapa! Ing labul ning angin abayu ta mu’t layun apatuknang, dapot
ninu’ing makabawal king kabugasukan nang Tarik? Ing ikakayap ning kapulwan ing
ganakan tamu.
Rajah Mura:
Makatud ka, pisan. Bapa, makabitasa kung ala nang makapagbayu pa king
pasya ning rajaputra kanung kapatad ku. Nung ika, e na ka pekirandaman, ninu kaya
ing pakirandaman na kekami? Agyang inyang atsu pa keti ing ibpa mi,
sasalangsangan ne!
Rajah Matwa:
(Makaruku ya, dapot agad yang minatna at binalikid karing misisiping a
mipisan)
E mu ne babansagan pang rajaputra...kapatad me pa mu rin nanu man ing
malyari. Daya me pa mu rin at alang makapaglingad kanita. King tuntunan ning Sri
Vijaya at ken mang Koran, alang sumbagal ing yalingasngas mu.
Lakandula:
Wa pin naman. Mu pin, gugulutan ta na waring ganap ing kekata’ng disnang
geywan? Metung yang e basal a daya i Tarik at pauli ning daya yang alipan king indu
na – mababa ya pa mu rin pangatau kekatamu!
Rajah Mambang:
Wa pin pu, apu!
Rajah Matwa:
E ka sala-salabat, Bayu! Salitang matwa ini. Ing panga-Suliman na, e ta’pa
mu rin dapat kakalingwan!
Rajah Mambang:
Bayu! Aaaa...bapa, pisan...o ba’t e ta namu balakan masalese ing bukas?
Lakandula:
E ta na pitataltalan pa nung nu’ya man ibat ing Tarik a yan.
Ninu pa wari ing makasabat king pamalak na? Mayap pa sana, pagadyan ta na mu
ing bukas. Makuyad na’ng penandit at munag na. Nu’ta magpampan bang akit tamu
ing katapangan ning Tarik a yan? E ta malyaring palto karing dalo. Mekad
apagkamalyan da pa ing pangimut tamu.
Rajah Mambang:
Wa pin pu, bapa makananu ing gawan tamu?
Rajah Bayu:
E ta na pu sasake daung. Ken ta namung bebe ning Bangkuse.
Lakandula:
Makatud ka, itung! Ken na kang salol nang ibpa mu kalawat! Ha-ha-ha!
Alang biru...e ta na papalto pang magkyalam king lumpungan. Mekad marokan da pa
nung palto tamu karing Kastilang makalele ta’karing ukbu nang Tarik!
Rajah Matwa:
Nanu ing malyari bukas? Bina lang dakal dening dayu at Bisayang mumusi
karela. Lakwas la pa kayapan ding sandata ra. Ing angin mu ing makapagbayu king
kapalaran di Tarik...ing angin mu!
Dumangsul:
Gewa yu na p u ing sablang agyu yu bang makipagkasundu nyamu karing
Kastila i Tarik. Ala na pung makaparsala kekayu nanu man ing malyari.
Rajah Matwa:
Aliwa ita ing paglugman ku, Dumangsul, aliwa ita. Daya ke pa mu rin i Tarik
at ikayu man antita. Babalikdan ku pa mu rin ing pamikapatad ming ibpa na nanu
man ing malyari at nu ke man miras. Metung pa, penabilin neng ibpa na kanaku ing
anak a yan bayu ya memun miglayag pauli king Tibwan ming Labwad. King Brunay.
Katungkulan kung lingunan ke kabang mangisnawa ku.
Lakandula:
Gewa ta na ing sablang agyu tamu bang e miras king kabilyang ini ing pisasabyan,
bapa. Ya kabud ing sinalangsang at migbyasa-byasa migit pa keka.
Mekad agyang king indu na, sinalangsang ya yan! Male tamu? Male tamu?
Rajah Matwa:
Dapot e mu kakalingwan ing papamunta mu Kawit - ing pamakisapakat mu
karing dayu! E malyaring ilingad ita.
Lakandula:
Yaku mu pu wari, bapa? Yaku mu po? Ha-ha-ha!
Makanyan man, ing kayapan namu ning Mawling paralaya ing pagnasan
tamu ngan, e wari? I Tarik mu kabud ing sasalangsang. Ninu ing mamarsala
kekatamu? Malinis tamu gamat!
(E nya mipabulad i Rajah Matwa at kinaul ne gulut Dumangsul kabang
mipalawe ya king marayu at mipaglalalwe la ring mi-ibpang rajah)
~ ImpunSigwa, Kalatas ning Palage, Tarik Bangku Suliman,
Dangka 6: Pamigunam-gunam ding Sukab
***
Ing kasukaban alang pana-panaun. Kanita pa angga man ngeni likas na ing
kasukaban ning tau pauli ning kayang pangamakasarili a maging uyat ning kasukaban
o pamanyaksak gulut king tuturing a kasalang ninu pa man ya─kadaya man o ali.
Dapot pekamanawang ing kasukaban nung ing paglilwan kadaya ya lakwas na
kapatad me ya.
Ding sunis a milabas meyangu la king kalatas dikil king bye nang Tarik
Bangko Suliman, tawling diling ari ning Makabebe. Iti ing dangka nung nu da binalak
ing pamangampi at pamanayun ding keyang kamaganak karing Kastilang masikampu.
E da man selangalang a malyari nang ikamate Tarik ing babalakan da. At mekad ita
pa pin ing buri dang malyari. At ita pin naman ing milyari.
I Tarik meyangu ya bye pauli ning kasukaban da reng kalupa nang
Kapampangan at e mu ita─kamaganak na la pa ring mekisapakat karing Kastila bang
abalu da nung makananu yang asambut at apate ding kasalang na.
***
MIKASING-KABALDUGANG AMANU TAMU
1. masinup - masalese keng pamanyangkapan, pamibale-bale, pamikakatawan. E
burara, o garapal a panugali nung e maingat at kalakalale pa pin.
2. matangkap – mapanangkap karing gamit o kasangkapan, imalan o aliwang
bage gagamitan na.
3. maingat – parating kala-kalale at bagya-bagya king pamanyangkapan,
pamikakatawan at kagamitan.
4. malingap – parating makabante king kapakanan ding aliwa, lakwas na dapot e
mu kabud karing kakaluguran, kamaganak at pakamalan.
5. mapagmasabal – parating mimisip king ikakayap ning saril at aliwa, pati na
karing pibalebale, kasangkapan at mula. Pekamaulaga magnasa king kayapan
ding aliwa.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga.
Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com/
mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.