Usa ka survey nga gihimo, matod pa sa RP Mission and Development Foundation Inc., nga gipagawas niadtong Marso 1 nagpakita nga nag-una si Konsehal Dave Tumulak sa mga kandidato sa pagkamayor sa siyudad sa Sugbo. Nakakuha siya og 38 porsyento, si Mayor Mike Rama 30 porsyento ug si Margot Osmeña 25 porsyento ra.

Sa nagkalainlaing mga survey sa pagka presidente, nag-una si Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr., gisundan nila ni Vice President Leni Robredo, Manila Mayor Francisco Isko Moreno Domagoso, Sen. Manny Pacquiao ug Sen. Panfilo “Ping” Lacson.

Mao kini karon ang atong hisgutan. Kay matod pa sa usa ka survey, di diay kasaligan kining pre-election surveys. Apan alang sa usa ka kandidato nga nag-una sa survey, magpasiugda kini sa gitawag nga bandwagon effect. Kon ikaw maoy mag-una, mosunod na lang ang mga botante.

* * *

Mokabat sa 67.5 ka milyon ang mga botante sa Pilipinas nga mopili sa mga lokal ug nasudnong mga kandidato sa buwan sa Mayo. Ang mga kandidato naglatas-latas sa tibuok kapupud-an aron mangaliyupo nga sila maoy botohan sa katawhan.

Ang uban magpakita sa ilang kahanas pinaagi sa mga debate sa telebisyon. Ang uban naglikay. Di moapil sa debate. Di magpa-interview sa katarungan nga biased ang anchor ug ang moderator sa debate. Nahadlok nga mautingkay ang ilang mga tinaguan.

Maayo pa si kanhi First Lady Imelda Marcos. Sa dihang gi-interview siya human sa ilang paglayas sa Malacañang, miingon siya, “They opened my closet. They did not find skeletons, only shoes.”

* * *

Apan balik ta sa mga survey. Kasaligan ba gyud ni sila? Sa miaging buwan, ang University of the Philippines (UP) School of Statistics mi-warning sa publiko niining mga “kalye surveys” nga di kasaligan kay way klaro nga methodologies o pamaagi sa pag-survey.

Bisan ang mga tinamod nga survey institutions sama sa Social Weather Stations (SWS) ug Pulse Asia dunay “hit and misses” sa ilang survey sama sa ilang survey sa pagkasenador sa 2019 midterm elections. Sa Pulse Asia, nag-una si Cynthia Villar, gisundan ni Grace Poe, Pia Cayetano, Bong Go ug Bong Revilla. Samtang sa SWS survey, nag-una si Villar, gisundan ni Poe, Cayetano, Koko Pimentel ug Lito Lapid.

Sa resulta sa 2019 elections, subay sa Commission on Elections (Comelec), ang first five sa mga senador mao kini: Villar, Poe, Go, Cayetano ug Bato Dela Rosa. Sakto ang duha ka survey sa nag-unang duha ka kandidato. Wa nila makit-i si Bato dela Rosa. Sa giingon pas mga bugoy mapresidente diay ka sa survey?