Opinyon

Binghay: Kining sakit nga Alzheimer

Jaybee Binghay

Wa damha nga sa usa lang kapamilok nawala ang tanan ni Jack dihang kalit siyang natumba ug grabing naparok iyang ulo sa semento ug bildo sa ilang bintana.

Sa iyang pagmata sa ICU sa hospital, nagkalisod na siya og hinumdom sa panghitabo ug ila sa mga kabanay nga nagpalibot niya. Wa na gali siya kahinumdom sa iya mismong pangalan.

Subo palandungon nga duha na ka bulan ang milabay unya wa pa gihapo’y alibyo iyang kondisyon unya pitsi-pitsi pa gihapon iyang mahinumduman.

Mao ni rason kon nganong ang akong lindog karon mahitungod sa mga sayong simtomas sa sakit nga Alzheimer’s, usa sa pinaka kumon nga klase sa kakulian nga gitawag og dementia.

Normal ra ang panagsang makasinati og pagka-katag, pagka-nerbiyoso, iritabli, dunay mood swings o pagkalimtanon (pangalan sa atong kaila, unsang adlawa anang semanaha, unsay palitunon sa tindahan o asa gibutang ang mga gamit).

Di kini angay ika-balaka kon panagsa ra mahitabo apan ang dunay Alzheimer’s kanunay o segi-segi na kining mahitabo unya mas grabi kini og epikto sa iyang pang-adlaw -adlaw nga panglihok-lihok ug tulumanon.

Kining mosunod maoy sayong mga warning sign nga dunay Alzheimer’s aron maagapan dayon ang makasinati ini:

Kanunay o magsegi og kalimot bisag mao pay pagkahuman og basa, kita o dungog.

Maglisod sab kini sila og tuhog ug sunod sa estorya, hinumdom sa mga nangangi o moabotay nga kalihukan, ila sa mga katrabaho o kaila bisag iya kining igkita kada adlaw o suod. Malimtan gali niya iyang kaugalingong address usahay hasta iyang gi-parkingan sa iyang sakyanan.

Hinayhinay sab ni silang mawad-an og gana o interis sa ilang naandan nga hobbies o apil og mga kalihukan kay ma-uwaw naman sila sa ilang kahimtang pagka-malimtanon hangtod nga ma depressed unya hinayhinay nga magpalayo.

Maglisod na sab ni sila sa komunikasyon unya magbalikbalik sa estorya ug pangutana bisag ka pila na gibalikbalik og tubag mao nga maugtas ang kaestorya unya magpalayo na lang labi na og wa masayod sa sitwasyon.

‘MUDDY WATER.’ A sample of water from Barangay Vito, Balamban placed inside a transparent plastic bottle shows a substance that resembles mud. This photo was sent by American national Bob McQuaid, a resident of Vito, to SunStar Cebu on Thursday, April 25, 2024. He said the “muddy” water comes from Balamban Water District. /

'Muddy water' irks some residents

Piston Cebu skips transport strike for 2nd time, plans rally against PUVMP outside LTFRB 7

DILG allows police, jail, fire personnel to wear light uniforms due to summer heat

Defense chief: PH didn't sign any contract with China concerning Ayungin Shoal

Cavite Representative Barzaga passes away